Uzun süreli kabızlık ve ishal durumunda makatta olan yırtılmalara anal fissür, makat çatlağı denir.
Makat çatlakları ağrı, hassasiyet, yanma ve kanama gibi semptomlara yol açabilir. Bu semptomlar sosyal hayatı oldukça sıkıntıya sokan ve hastaları sosyal hayattan uzklaştıran semtoplardır.
Hastalar bu tür sıkıntalarını sosyal ve ahlaki sebepler ile dile getirmekten ve hekime gitmekten uzak durumalarına rağmen şikayetlerin şiddeti ile orantılı olarak en sonunda hekime başvurular ve genellikle de başvuru anında tedavi şansını kaçırmış olurlar çünki bu hastalığın büyük çoğunluğu erken dönem de medikal tedavi ile tam iyileşme sağlanmaktadır.
Bunların tedavisinde altta yatan sebep tespit edilip, tedavi edildiği takdirde çoğunlukla düzelecektir.
Anal fissür rahatsızlığının en sık sebebi kabızlık ve uzun süreli ishaldir. Buna bağlı çatlak çok ciddi ağrılı seyreder. Hastalar büyük abdest dışkılamasını cam kırığı çıkarmak şeklinde tanımlar. Çatlağın büyüklüğüne bağlı olarak ağrıya kanama eşlik eder. Hastalar her tuvalet sonrası uzun süreli ağrı ve dinlenme ihtiyacı duyarlar.
Her tuvalete girildiğinde ağrıyı hissedeceğini bilen hastalar tuvalete gitmeyi azaltır, ağrı nedeniyle çatlağa bağlı makatını kasar ve bu da çatlağa bağlı ağrı ve semptomların ilerlemesine sebep olur. Bu kısır döngüyü kırmak için mutlaka kabızlık giderilmeli ve hastalar mutlaka ihtiyaç olduğunda tuvalete gidişlerini ertelememelilerdir.
Makat çatlağı belirtileri arasında hastalar en çok dışkılama sırasında yırtılma hissi, ağrı, kanama, dışkılama güçlüğü, kaşıntı gibi semptomlardan şikayet eder. Bu semptomlar diğer makat hastalıklarıyla da benzerlik gösterir. Hastanın tanısı doktor tarafından yapılacak bir fizik muayene ile tespit edilebilir.
Gerekli görülürse endoskopik işlemler yapılabilir. Kronik çatlağı olan hastalarda oluşan ve ele gelen küçük çıkıntılar hasta tarafından hemoroid olarak değerlendirilebilir. Bu çıkıntı hemoroid değil, uzun süreli çatlağa bağlı oluşan cilt katlantısıdır.
Makat çatlağının esas tedavisi, hastanın kabızlık sorununun ortadan kaldırılmasıdır. Bunun için sıvı tüketimi, posalı beslenme önerilir. Hastalar sıcak su uygulamalarından da fayda görür. Medikal tedavide, makat çatlağının tedavisinde yer alır.
Çatlakların büyük çoğunluğu bu uygulamalar ile tamamen düzelir. Eğer tedaviye cevap vermez ve çatlak kronikleşir ise cerrahi tedavi gerekebilir. (Gevşetme ameliyatı) Cerrahisi hasta açısından konforlu ve kısa sürede gerçekleştirilen bir işlemdir. Hastalar genellikle 1 gün yatış sonrası taburcu edilir ve sosyal hayatlarına hızlı bir şekilde dönerler.
Prof. Dr. Sezai AydınGenel Cerrahi Ankara
PROF. DR. SEZAİ AYDIN
