Meme kanseri ameliyatı; meme kanseri tedavisi için uygulanan cerrahi operasyonlara denir. Meme kanserinin tedavisi birçok bölümü içeren multidisipliner bir yaklaşım gerektirir.
Meme kanseri tedavisi için yapılacak ameliyatlar da bu yaklaşımlar içinde önemli bir parçadır. Bu ameliyatlar kanser içeren meme dokusunu çıkarmak ve yayılmasının önlenmesi amacıyla yapılır. Yapılacak ameliyatın çeşidi kanserin evresine, boyutuna ve hastanın durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Meme kanseri ameliyatı meme kanserini tedavi etmek için kanserli meme dokusunun çıkarılmasını içerir. Ayrıca hastalığın yayılmasını kontrol altına almayı amaçlar. Böylece meme kanserinin kontrol altına alınmasını ve hastanın sağlığının korunmasını amaçlar.
Meme kanseri ameliyatı, memede şüpheli bir lezyon saptandıktan sonra biyopsinin arkasından meme kanseri tanısı alan hastalara yapılan, kanserin büyüklüğü, kanser tanısı konulan kitlenin büyüklüğü, koltuk altı lenf nodlarının tutulumu veya diğer organlara yayılımı durumuna göre hastalara tedavi amacıyla yapılan ameliyatlara denir.
Meme kanseri ameliyatları meme kanserinin boyutuna, evresine ve hastaya bağlı faktörlere göre değişiklik gösterebilir. Geçmişten günümüze kadar meme kanseri ameliyatları değişiklik göstererek gelmiştir. Eskiden kullanılan bazı ameliyat yöntemleri günümüzde terk edilmiştir. Günümüzde yaygın olarak yapılan meme kanseri ameliyatları ise;
Meme koruyucu cerrahi (ameliyat) yapabilmek için memedeki kanser olan kitlenin, meme boyutuna göre küçük olmalı, bu da meme koruyucu cerrahi yaparken kanserli kitleyi içeride bırakacak şekilde etraf sağlam doku ile birlikte çıkarıldığı için kalan meme dokusunun kozmetik açıdan (estetik) problem yaratmayacak bir meme büyüklüğünün olması gerekmektedir. Ayrıca meme koruyucu cerrahi sonrası mutlaka radyoterapi gerekeceğinden dolayı hastaya bu radyoterapi tedavisi anlatılmalı ve radyoterapi merkezine rahat ulaşabilmeli. 3. önemli özelliği ise, hastanın bu tedaviyi kabul etmesi gerekmektedir. Bütün şartlar sağlandığında memeyi yerinde bırakarak tümör içeren kitle ile birlikte etraf sağlam dokuyu içeren bir ameliyat yapılabilir. Buna da meme koruyucu cerrahi (ameliyat) denilir.
Meme koruyucu cerrahi (ameliyat) her hasta için uygun olmayabilir. Hasta meme koruyucu cerrahiyi kabul ettikten sonra meme volümünün (büyüklüğünün),kitlenin büyüklüğünün meme koruyucu cerrahiye uygun olması gerekmekte ve sonrasında radyoterapi tedavisi uygulanacağı için radyoterapi alabileceği bir merkeze rahatlıkla ulaşabilir olması gerekmektedir. Tüm bu şartlar sağlandığında hastaya meme koruyucu cerrahi uygulanabilir.
Basit mastektomi, meme kanseri olan ancak koltuk altı lenf nodu yayılımı ve uzak organ metastazı olmayan hastalarda çok nadiren de ileri meme enfeksiyonu durumlarında tercih edilen bir meme ameliyatı şeklidir. Basit mastektomi de meme başı, areola ve meme derisi ile birlikte memenin tamamının çıkartıldığı bir ameliyat yapılabildiği gibi deri koruyucu basit mastektomi denilen ve çoğunlukla meme protezi ile rekonstrüksiyon yapılacak hastalarda tercih edilen meme başı, areola ve meme derisinin korunarak memenin tamamının çıkartıldığı ameliyat şekline basit mastektomi denir.
Mastektomi ameliyatı, genel anestezi altında meme başını içerecek şekilde ve memenin tamamını çıkartmaya yönelik yapılan bir ameliyat yöntemidir. Eğer meme protezi ile (implant ile) rekonstrüksiyon dediğimiz memeye protez yerleştirilmesi işlemi yapılacak ise meme derisi bırakılarak meme başı korunabilir ya da korunmaz bir şekilde yapılan bütün memenin çıkartıldığı deri koruyucu mastektomi cerrahisi de uygulanabilir.
Modifiye radikal mastektomi, meme kanseri olan ve koltuk altı lenf nodu tutulumunun olduğu hastalarda meme başı, areola ve meme derisinin korunmadan meme dokusunun göğüs kası üzerinden tamamen çıkartıldığı ve aksiller diseksiyon denilen koltuk altı lenf bezlerinin temizlendiği bu iki işlemin beraber yapıldığı ameliyat şekline modifiye radikal mastektomi denir.
Mastektomi+onkoplastik cerrahi meme kanseri hastalarında memenin tamamen çıkartılarak çıkartılmış olan meme boşluğunun hastanın başka bir yerinden sağlıklı bir doku ve kas ile doldurulması sonucu ile yapılan meme kanseri ameliyat şeklidir.
Mastektomi+protez ile rekonstrüksiyon, meme kanseri ya da genetik çalışmalar ile meme kanseri yüksek olan hastalarda meme başı, meme derisi ve areolanın korunarak (ameliyat sırasında meme başı altından gönderilen parçanın temiz çıkması ile) meme dokusunun tamamen çıkartıldığı deri koruyucu cerrahi dediğimiz işlem yapıldıktan sonra memede oluşan boşluğun silikon meme protezi yerleştirilmesi ile iyi bir estetik sonuç elde edilmesi planlanan bir ameliyat şeklidir.
Onkoplastik meme ameliyatında, meme dokusu tamamen çıkartıldıktan sonra çeşitli flap yöntemleriyle hastanın başka yerinden alınan dokuların kaydırılarak yeniden meme lokalizasyonuna getirilip, yeni bir meme oluşturulması işlemine denir.
Sentinal lenf nodu biyopsisi, meme kanseri tanısı almış ve memeye kanser cerrahisi uygulanacak hastaların koltuk altı lenf bezlerine yayılımını kontrol etmek amaçlı ameliyat öncesi Nükleer Tıp tarafından yapılan madde enjeksiyonu sonrası koltuk altı işaretlemesi yapılarak ya da ameliyattan önce hasta ameliyat masasındayken memeye mavi boya enjeksiyonu sonrası koltuk altından yapılan küçük bir kesi ile (aksilladan) eğer Nükleer Tıp tarafından işaretleme yapılmış ise Gama Prop yardımı ile; eğer mavi boya enjeksiyonu yapılmış ise mavi boyanın tuttuğu lenf nodu saptanarak o lenf nodunun çıkartılıp, patolojiye gönderilerek lenf nodu tutulumunun olup olmadığını Frozen dediğimiz ameliyat sırasında patolojik tanısı konulur.
Eğer negatif (-) gelirse yani tutulum yok ise, koltuk altı cerrahi işlem sonlandırılır. Eğer pozitif (+) gelir ise yani koltuk altı lenf nodu tutulumu var ise koltuk altı ameliyatı devam ettirilerek aksiller diseksiyon dediğimiz koltuk altı lenf bezlerinin temizlenmesi işlemi yapılır. Bu koltuk altı lenf nodunda tümörün yayılıp, yayılmadığının anlaşılması işlemine sentinal lenf nodu biyopsisi adı verilir.
Meme kanseri ameliyatı fiyatı, meme kanserinin boyutuna, evresine ve hastaya bağlı faktörlere göre değişiklik gösterebilir. Hastaya uygun olan ameliyat türü belirlendikten sonra seçilen ameliyat türüne göre ücretlendirme yapılır.
Meme kanseri ameliyatı meme kanserinin boyutuna, evresine ve hastaya bağlı faktörlere göre değişiklik gösterebilir. Hastaya uygun olan ameliyat türüne göre ameliyatın süresi ortalama 1-4 saat arası değişiklik gösterebilmektedir.
Meme kanseri ameliyatları meme kanserinin boyutuna, evresine ve hastaya bağlı faktörlere göre değişiklik gösterebilir. Hastaya göre seçilecek ameliyat türüne göre riskler mevcuttur. Her ameliyat için geçerli olan enfeksiyon, kanama, dikiş yerlerin açılması gibi riskler bu ameliyatlarda da olabilir. Bunun için gerekli önlemler alınarak oluşacak riskler minimalize edilir.
Koltuk altı lenf bezlerinin çıkarıldığı meme kanseri ameliyatlarından sonra hastaya yapılan önerilere hastanın uymadığı takdirde, o taraf kolda şişlikler olabilir (ödem) ve oluşacak bu şişlik ve ödem bazı hastalarda kalıcıdır.
Meme protezi uygulanan ameliyatlarda enfeksiyon ve protez uyumsuzluğu gibi problemler ortaya çıkabilir. Ayrıca meme derisinde beslenme bozukluğuna bağlı nekroz görülebilir.
Meme kanseri ameliyatında evre önemlidir. Meme kanserinin evresine göre yapılacak cerrahi tedavi, tedavinin bir parçası olan kemoterapi ve radyoterapinin ne zaman ve nasıl yapılacağına karar verilmesi açısından önemlidir.
Meme kanseri ameliyatı yapıldıktan sonra hastalar genellikle 1 ya da 2 gün hastanede tutulduktan sonra taburcu edilirler. Eğer hastaya dren takılmış ise dren ile taburcu olmasında bir sakınca yoktur. Hastanın dren takibi yapılarak uygun sürede drenler çekilir. Eğer alınması gereken dikiş materyali mevcut ise yaklaşık 10. günde dikişleri alınır ve hasta normal, rutin günlük işlerini yapabilir.
Meme kanseri ameliyatı sonrası yapılan ameliyata bağlı olarak (meme koruyucu cerrahi, basit mastektomi, modifiye radikal mastektomi, mastektomi+onkoplastik cerrahi, mastektomi+protez ile rekonstrüksiyon vb.) yara yerinde enfeksiyon ve bunun göstergesi olan kızarıklık, şişlik, hassasiyet, ateş, ciltte renk değişikliği, morarma gibi bulguların takip edilmesi, ameliyat yerinde kanama riskine bağlı takip edilmesi ve hastanın travmaya maruz kalmayacak şekilde dikkat etmesi gereken durumlar mevcuttur.
Meme kanseri ameliyatı uygulanacak ameliyat çeşidine göre değişmekle birlikte yaklaşık 2 ile 5 saat aralığında ameliyat tamamlanmaktadır.
Meme kanseri ameliyatı, meme kanseri için tek başına çözüm değildir. Mutlaka beraberinde uygulanabilecek olan hastanın durumu ve kanserin evresine göre kemoterapi, radyoterapi ve hormonoterapi gibi kombine tedavi yöntemleri birlikte uygulanmalıdır. Hastayı yakın takibe alarak düzenli kontrolü mutlaka yapılmalıdır.
Meme kanseri ameliyatları her ameliyatta olduğu gibi mevcut genel ameliyat riskleri taşımaktadır. Bu ameliyatlara bağlı özel bir risk teşkil etmemektedir. Her ameliyat gibi meme kanseri ameliyatı da bazı riskler içermektedir.
Meme kanseri ameliyatı sonrası hastanın doktor önerilerine ve hijyenik şartlara uyması gerekmektedir. Koltuk altı lenf bezlerinin çıkarıldığı bir cerrahi tercih edilmiş ise hastaya tariflenen kol hareketleri yapılmalı, o kol için enfeksiyon kaynağı olabilecek durumlardan kaçınılmalıdır (tırnak kesimi, epilasyon, enjeksiyon vb.) ki kolda şişlik olmasın.
Meme kanseri ameliyatı sonrası eğer koltuk altı lenf bezleri çıkarıldığı bir cerrahi tercih edildiyse, hastaya anlatılan önerilere uyulmadığı takdirde, aynı taraf kolda ödem dene kolda ödem dene şişlik görülebilir ve bu şişlik kalıcı olabilir. Bu nedenle cerrahi sonrası hastaya anlatılan öneriler önemlidir.
Meme kanseri ameliyatı sonrasında meme kanserinin büyüklüğü, lenf nodlarına yayılması, kanserin lokalizasyonu, hastanın kişisel faktörleri göz önüne alınarak radyasyon onkolojisi tarafından değerlendirilip radyoterapi kararı verilir.
Meme kanseri ameliyatı sonrasında koltuk altı lenf bezleri çıkarılarak yapılan bir ameliyat tercih edilmiş ise ameliyat sonrasında kol egzersizleri hastaya anlatılarak önerilir. Bunun dışında meme kanseri cerrahisi yapıldıktan sonra kemoterapi ve radyoterapi tedavisi gerekiyor ise bu tedaviler tamamlandıktan sonra hastanın basit egzersizlerle başlayarak normal egzersiz yapabilir.
Doç. Dr. Sezai AydınGenel Cerrahi Ankara
DOÇ. DR. SEZAİ AYDIN
