Kesi yeri fıtığı (İnsizyonel Herni, Post operatif Herni) yapılan bir cerrahi müdahale sonrası yapılan kesi yerinde oluşan fıtıklara denir. Cerrahi olarak kesi yerindeki yaklaşık 3-4 ay sonra ortaya çıkan ve karın içi organların ve dokuların fıtıklaşarak kesi yerinden dışarı doğru çıkması ile oluşurlar.
Kesi yeri fıtığı (İnsizyonel Herni, Post operatif Herni) kesi yerinde enfeksiyon oluşması, dikiş malzemelerinin doğru seçilip doğru teknikle yapılmaması, kesi yerinde zayıflık olması, aşırı fizik aktivite ile karın içi basıncının çok artırılması gibi nedenler bu tür fıtık oluşumuna neden olmaktadır. Hastalar genellikle kesi yerinde şişlik, çıkıntı, ağrı, rahatsızlık hissi gibi şikayetler ile başvururlar.
Kesi yeri fıtığı (İnsizyonel Herni, Post operatif Herni) tanısını koymak için öncelikle hastadan önceki yapılan işlem ile ilğili iyi bir hikaye (anamnez) öğrenilmeli sonrasında doktor muayenesi ile fıtık yerindeki şişlik kontrol edilerek hastanın karın içi basıncını artırıcı ıkınma, öksürme, kuvvet uygulama gibi manevralar ile fıtığın belirginleşerek muayeneyi tamamlar.
Kesi yeri fıtığı (İnsizyonel Herni, Post operatif Herni) tespiti için görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir. Ultrason ile tespit en sık kullanılan yöntemdir. Bu yöntemde fıtığın büyüklüğü ve fıtık kesesi içerisindeki organların tespiti yapılabilir.
Bilgisayarlı Tomografi Kesi yeri fıtığının (İnsizyonel Herni, Post operatif Herni) daha ayrıntılı incelenmesi için tercih edilen bir görüntüleme yöntemidir. Aynı şekilde Manyetik Rezonans görüntüleme de fıtığın yapısı, ve etraf dokuları ayrıntılı olarak gösteren ve kullanılan bir görüntüleme yöntemidir.
Kesi yeri fıtığı (İnsizyonel Herni, Post operatif Herni) Çoğunlukla geçirilmiş cerrahi bir operasyon yerinde oluşan problemler nedeniyle ortaya çıkar. Büyük cerrahi kesilere bağlı olarak doku sağlamlığının tam olmaması, iyileşmenin tamamlanmaması ve zayıf kalması ile karın içi organların kesi yerinden fıtıklaşması ile oluşur.
Kesi yerinde oluşan enfeksiyonlar yara iyileşmesini olumsuz yönde etkileyerek fıtık oluşumuna zemin hazırlar. Kesi yerinde kullanılan dikiş materyalinin gevşemesi, uygun dikiş materyalinin kullanılmaması, karın içi basıncını arttıran nedenler (aşırı ıkınma, kronik öksürük, kabızlık, ağır kaldırma gibi),hastanın bağ doku ile ilğili problemlerinin olması, kronik hastalıklara bağlı yara iyileşme süresinde uzamalar kesi yeri fıtık oluşumuna neden olabilir.
Kesi yeri fıtığı (İnsizyonel Herni, Post operatif Herni) Geçirilmiş cerrahi bir işlem sonrası bir hafta ile birkaç ay arasında ortaya çıkabilir. Fıtığın ortaya çıkış süresini yapılan cerrahinin büyüklüğü, kesi yerinde enfeksiyon olup olmaması, karın içi basıncını arttıran sebeplerin varlığı (kronik öksürük, kabızlık, ağır kaldırma gibi),dikiş materyalinin seçimi ve kullanımı, hastanın yara iyişmesini geciktirecek mevcut hastalıkları (şeker hastalığı gibi) gibi nedenler belirler. Kesi yerinde şişlik, ağrı rahatsızlık hissi gibi belirtiler ortaya çıkar.
Sezaryen doğum sonrası Kesi yeri fıtığı (İnsizyonel Herni, Post operatif Herni) doğum sonrası cerrahi kesi hattında ortaya çıkan bir fıtıktır. Genellikle kesi yerinde iyileşme sürecinde ortaya çıkan problemler nedeniyle görülür. Sezaryen doğum sonrası kesi yerine uygulanan dikişlerin onarımda yeteriz kalması, uygun dikiş materyalinin seçilmemesi, kesi yerinde oluşan enfeksiyon, karın içi basıncının artması, ağır yük kaldırma, aşırı fizik aktivite gibi nedenler fıtık oluşumuna neden olabilir.
Hastalarda kesi yerinde şişlik, ağrı, hassasiyet görülebilir. Bu şikayetler ile başvuran hastaya fizik muayene, ultrason gibi görüntüleme yöntemleri ile tanı konulur ve tedavi planlaması yapılır.
Kesi yeri fıtığı (İnsizyonel Herni, Post operatif Herni) belirtileri; fıtığın lokalizasyonu, büyüklüğü ve hastanın fizik şartlarına göre değişiklikler göstermekle birlikte genellikle kesi yerinde şişlik, çıkıntı, ağrı, hassasiyet, rahatsızlık hissi gibi belirtiler ile kendini gösterir. Hasta dinleme sırasında belirtiler azalırken aşırı eğzersiz ve karın içi basıncı artışlarında ( öksürme, ıkınma, ağır kaldırma gibi) belirtilerde artma görülür.
Kesi yeri fıtığı (İnsizyonel Herni, Post operatif Herni) ağrıya neden olabilir. Fıtık kesesi içine giren iç organların sıkışması ve basıya maruz kalması ile rahatsızlık hissi, hassasiyet ve ağrı görülmesi sık rastlanılan bir durumdur. Oluşmuş olan Kesi yeri fıtığının (İnsizyonel Herni, Post operatif Herni) büyüklüğü ve lokalizasyonuna göre ağrının şiddetinde değişiklikler görülebilir. Ağrı genellikle fıtık üzerinde yada etrafında hissedilir.
Kesi yeri fıtığı (İnsizyonel Herni, Post operatif Herni) tedavisi genellikle fıtığın büyüklüğü ve şikayetlerin sıklığı ve şiddetine, hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Cerrahi tedavide açık ya da kapalı (laparoskopik) yöntemler ile fıtık onarımı yapılır. Açık yöntemde fıtık bölgesine ulaşılacak bir kesi yapılarak fıtık kesesi içerisindeki organlar karın içine gönderildikten sonra uygun bir dikiş materyali ile fıtık alanı kapatılarak kapatılan yerin üzerine yama (mesh) yerleştirilerek doku gerginliği ve sağlamlığı artırılır ve kesi kapatılarak ameliyat sonlandırılır. Kapalı (laparoskopik) yöntem ile de yapılan cerrahi de küçük kesiler yapılarak kamera yardımıyla fıtık onarımı yapılır.
Destekleyici tedavilerde baskıyı ve ağrıyı azaltmak amaçlanır bunun için dışarıdan korse kullanımı ve destek giysiler tercih edilir. Ancak bu uygulamalar tedavi amaçlı değildir. Kesin çözüm cerrahi müdahaledir. Bu uygulamalar cerrahi olana kadar hastaya rahatlama sağlanması için kullanılabilir.
Kesi yeri fıtığı (İnsizyonel Herni, Post operatif Herni) için yapılan ameliyat fıtığa neden olan karın duvarı defektini onarmak amaçlı yapılan bir uygulamadır. Ameliyatta fıtık içerisindeki organları karın içine göndermek fıtık açıklığını kapatmak ve doku sağlamlığını arttırarak tekrar ihtimalini azaltmak için yama (mesh) konularak yapılır.
Kesi yeri fıtığı (İnsizyonel Herni, Post operatif Herni) ameliyatı açık ve kapalı (laparoskopik) olarak yapılabilir. Cerrahi yöntemin tercihi fıtığın lokalizasyonu, büyüklüğü ve hastaya ait faktörler göz önüne alınarak belirlenir.
Öncelikle hasta doktor görüşmesine gelerek muayene edilir ve gerekli testler ve görüntüleme yöntemleri istenerek yapılacak işlem belirlenir, hasta bilgilendirilmesi yapılarak ameliyat öncesi anestezi doktoru ile görüşmesi sağlanır böylece seçilecek anestezi çeşidi belirlenir.
Ameliyat sonrasında hastanede kalış süresi doktorun belirlediği gün kadardır. Ancak çoğunlukla ertesi gün taburculuk planlanır, hastaya neler yapması gerektiği, kullanması gereken ilaçlar, yara bakımı ve kontrol süreci ile ilgili bilgilendirme yapılır. Fizik aktiviteler ile iliği önerilerde bulunularak nelere dikkat etmesi gerekti anlatılır.
Kesi yeri fıtığı (İnsizyonel Herni, Post operatif Herni) ameliyatı sonrası fıtığın iyileşme süreci ve tekrarlama riski açısından dikkat edilmesi gereken noktaları açıklamak gerekirse öncelikle ağrı kontrolü için doktorun önerdiği ağrı kesiciler ve dinleme ile ağrı kontrol altına alınmalıdır
Yara yeri bakımı doktor önerileri ile yapılmalı olası problemler hastaya anlatılarak bunlardan biri görüldüğü taktirde (yara yerinde kızarıklık, şişlik, akıntı gibi) kontrol günü beklenmeden doktor ile görüşülmelidir.
İlk birkaç gün dinlenilmeli sonrasında basit aktivitelere geçilmeli, kasın içi basıncını artıran ağır kaldırma ve zorlu fizik aktivitelerinden uzak durulmalıdır. Ameliyat sonrası dönemde dengeli beslenme ve sıvı tüketimine önem verilmelidir.
Ameliyat bölgesindeki hafif şişlikler ve morarmalar görülebilir çoğunlukla kendiliğinden düzelir ancak doktor bilgilendirmesi de yapılmalıdır. Ameliyat sonrası önerilen ilaçlar düzenli şekilde kullanılmalıdır. Sonrasında doktor kontrolünü aksatmamak ve olası bir problemle karşılaşıldığında mutlaka doktor bilgilendirilmesi ve önerilerinin alınması gereklidir.
Kesi yeri fıtığı (İnsizyonel Herni, Post operatif Herni) ameliyatı sonrasında hastalar ağrı tariflerler bu ağrılar olası cerrahi müdahaleye bağlıdır ve kontrol altına alınabilirler.
Ameliyat bölgesinde hissedilen ağrılar birkaç gün ile birkaç hafta hissedilebilir ve iyileşme sürecine bağlı ortaya çıkan ağrılardır. Doktorunuz mutlaka bu ağrıları ön görerek gerekli ağrı keseci önerisinde bulunacaktır. Bunları düzenli kullanmak ağrıyı kontrol altına almak için önemlidir.
Dinlenme ve uygun fizik aktivite ağrıyı azaltacaktır. Ağrının şiddetinin giderek artması olası bir problemin habercisi olabilir mutlaka doktorunuz ile görüşmeniz gerekir.
Ağrıyı arttırıcı hareketler (ağır kaldırmak) ve durumlardan (kabızlık, öksürük, ıkınma) uzak durmaya çalışılmalıdır. Yapılacak olan doktor kontrolleri önemlidir ve olası bir problemin önceden tanınarak ilerlemesi önlenir ve önüne geçilmesi sağlanır. Ağrı zamanla azalarak kaybolur bu süre de kişiden kişiye farklık gösteren bir durumdur.
Kesi yeri fıtığı (İnsizyonel Herni, Post operatif Herni) ameliyatın süresi seçilen cerrahi yönteme (açık, kapalı yani laparoskopi) fıtığın lokalizasyonu, problemi ve büyüklüğüne, hastanın genel sağlık durumuna ve cerrahi ekibin deneyimine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Ortalama bir Kesi yeri fıtığı (İnsizyonel Herni, Post operatif Herni) ameliyatı 1-3 saat kadar sürer. Bunların dışında hastanın ameliyathanede ameliyata hazırlığı ve ameliyat sonrası kendine gelmesi de yaklaşık 1-2 saat kadar süren süreçlerdir.
Kesi yeri fıtığı (İnsizyonel Herni, Post operatif Herni) için ameliyat kararı çıktığında hastalar ameliyat olmayı tercih etmezler ise bazı olası durumlar ile karşılaşabilirler. Fıtık şişliği giderek büyür ve ağrı şikayetlerinde artma gözlenebilir. Fıtık içindeki karın içi organlar sıkışabilir ve şişlik dinleme sırasında bile küçülmez (inkarserasyon).
Eğer fıtık içindeki organların bu sıkışmaya bağlı kan akışı engellenir ise (strangülasyon)organ nekrozuna (doku ölümü) bağlı organ kayıpları görülebilir ve bu durum acil cerrahi gerektiren bir durumdur. Karın içi basınç artışlarında (ağır yük taşıma ve kaldırma, öksürük, kabızlık) ağrı şiddetlenebilir ve mevcut fıtığı daha kötü hale getirebilir.
Hastanın sosyal aktivitelerinde zorlanma ve kısıtlılık oluşturabilir. Oluşan sürekli ağrı hasta psikolojisini de etkiler. Tedavi olunmaz ise fıtık cerrahisini zorlaştırabilir ve riski arttırabilir.
Prof. Dr. Sezai AydınGenel Cerrahi Ankara
PROF. DR. SEZAİ AYDIN
