Meme kanseri evreleri 0’dan 4’e kadar sınıflandırılır. Bu evreleme tümörün büyüklüğü, koltuk altı lenf bezlerinin tutulumu, meme derisinin tutulumu ve uzak organ yayılımının (metastaz) olup olmadığına göre evreleme yapılır. Meme kanseri evrelemesi, klinik ve patolojik evreleme olarak değerlendirilir. Uygulanacak tüm tedavi yöntemleri, bu evreleme sonucuna göre değerlendirilerek yapılır.
Erken evre meme kanseri, evre1-evre2a ve evre2b evrelerindeki meme kanserlerini ifade etmektedir.
Bu da memedeki kanserin 2 cm’den küçük ve koltuk altı lenf bezlerine yayılmamış olması (evre1),tümörün 2 cm’den küçük koltuk altında 3 ve daha az lenf nodu tutulumu olan ya da tümörün 2-5 cm boyutlarında olup lenf bezlerinde metastaz olmayan (evre 2a),tümörün 2 cm’den büyük 5 cm’den küçük, lenf bezlerinde 1-3 lenf bezi tutulumu olan ya da tümörün 5 cm’den büyük olup, koltuk altı lenf bezi tutulumu olmayan (evre 2b) olan meme kanseri hastalarına erken evre meme kanseri tanısı konulur.
Kısaca tümör küçük olup, koltuk altındaki lenf bezi tutulumu 3’ün altındaysa ya da tümörün büyük olup koltuk altı lenf bezleri tutulumu yoksa erken evre meme kanseri olarak tanımlanır.
Bu evredeki meme kanseri, tümörün oluş yerine (kanal ya da lobül) yerine göre yayılım göstermeyen, hücre içerisinde sınırlı kalmış (in-sutu karsinom) olan meme kanseri evresi evre 0 meme kanseri olarak tanımlanır.
1. evre meme kanserinde, memede tümör 2 cm’den küçüktür. Koltuk altı lenf bezlerinde tutulum yoktur. Varsa da küçük tutulum (mikro-invazyon) dediğimiz tutulum var ise bu evre 1 meme kanseri olarak tanımlanır.
2. evredeki meme kanserinde, memede tümör 2-5 cm arasında olduğu ve koltuk altı lenf bezlerinde tutulum olabilir/olmayabilir bir evre ise evre 2 meme kanseri olarak tanımlanır.
3. evre meme kanserinde, memede tümör 5 cm’i aşmış, koltuk altı lenf bezlerinde tutulum varsa bu evre 3 meme kanseri olarak tanımlanır.
Bu evredeki meme kanserinde, memede tümör boyutuna bakılmaksızın, uzak organlarda (kemik, karaciğer, akciğer vb.) tutulum var ise (metastaz) bu evre 4 meme kanseri olarak tanımlanır.
Meme kanserinde evreleme; klinik evreleme, patolojik evreleme ve eğer ameliyat öncesi tedavi yapıldıysa tedavi sonrası evreleme olarak yapılabilir. Ancak klinik evreleme primer tedavinin seçiminde esastır.
Meme kanserinin evrelerine göre hastaya uygulanabilecek cerrahi yöntemler çeşitlidir. Bunlardan meme koruyucu cerrahi, basit mastektomi, koltuk altı lenf bezinin tutulumuna göre modifiye radikal mastektomi (memenin çıkarılarak koltuk altının temizlenmesi),subkutan mastektomi (meme derisi korunarak) ve meme protezi uygulamaları yapılabilir.
Tümörün koltuk altı tutulumu ve evresi ve yapılan cerrahi göz önüne alınarak, radyoterapi, kemoterapi ve hormonoterapi gibi tedavi yöntemleri de meme kanseri tedavisine eklenebilir.
Evre 1 meme kanserinde, tümör çapının 2 cm’den daha küçük olması nedeniyle bu evredeki meme kanseri tedavisinde hastalara meme koruyucu cerrahi, eş zamanlı koltuk altı lenf bezlerinin (sentinal lenf nodu biyopisi) örneklenerek, tedaviye dahil edilip, edilmeyeceği karar verilir. Daha sonrasında radyoterapi uygulanır. Gereğinde kemoterapi ya da hormonoterapi gibi tedavi yöntemleri eklenebilir. Bu evrede yapılan tedaviler sonrası hastanın sağ kalımı diğer evrelere kıyasla daha iyidir. Bu evrede genellikle lenf bezine tümör sıçramamıştır. Burada en sık uygulanan tedavi yöntemi meme koruyucu cerrahi olup, hastaya sonrasında mutlaka radyoterapi gerekmektedir.
2. evre meme kanserinde, memede tümör 2-5 cm arasında olur ve koltuk altı lenf bezlerinde tutulum olabilir veya olmayabilir, bu evre ise evre 2 meme kanseri olarak tanımlanır. Bu evredeki meme kanseri tedavilerinde evre 1 meme kanseri tedavisiyle aynı yöntemle uygulanabilir. Ancak tümör büyük ve lenf bezlerine sıçramışsa tedaviye kemoterapi, radyoterapi ve hormonoterapi gibi tamamlayıcı tedavi yöntemleri de eklenir.
3. evre meme kanserinde, memede tümör 5 cm’i aşmış veya tümör daha küçük olabilir ve etraf dokular ile koltuk altı lenf bezlerinin yapışıklıkları gözlenebilir. Ayrıca bu evrede tümör herhangi bir büyüklükte olup meme derisine, göğüs duvarına, etraf kaslara, meme içi ve koltuk altı lenf nodlarına yayılım gözlenebilir. Bu evredeki hastalara tümörün büyüklüğü ve yayılımı göz önüne alınarak modifiye radikal mastektomi, kemoterapi, hormoterapi uygulanabilir. Daha büyük boyutlu, etraf ve lenf nodlarına yayılmış ise neoadjuvan kemoterapi olarak adlandırılan ameliyat öncesi kemoterapi uygulanarak tümör çapının küçültülmesi planlanarak sonrasında mastektomi ya da lampektomi gibi ameliyatlar planlanabilir.
4. evre meme kanserinde, memede tümör boyutuna bakılmaksızın, uzak organlarda (kemik, karaciğer, akciğer vb. uzak metastaz) tutulumu gözlenir. Bu evredeki meme kanseri tedavisinde amaç hastanın yaşam süresini ve yaşam kalitesini artırmayı amaçlayan tedaviler uygulanır. Hastanın genel kondisyonuna ve şikayetlerine bağlı olarak hastalara mastektomi, kemoterapi, hormonoterapi gibi tedavi yöntemleri uygulanabilir.
Meme kanserinin tüm evrelerinde evresine uygun olacak şekilde meme kanseri ameliyatı uygulanabilir. Evre 4 gibi uzak organ yayılımının olduğu meme kanserlerinde tümör yükünü azaltmak amaçlı ya da memede oluşan tümöre bağlı nekroz ve yarayı ortadan kaldırmak adına salvage mastektomi (tuvalet mastektomi) denilen cerrahi yöntem uygulanır.
Doç. Dr. Sezai AydınGenel Cerrahi Ankara
DOÇ. DR. SEZAİ AYDIN