Safra Kesesi Ameliyatı

Safra Kesesi Nedir?

Safra kesesi karnın sağ ve üst bölgesinde karaciğerin hemen altında bulunan bir organdır.

Safda kesesinin ana görevi, karaciğerde üretilen safrayı depolayarak konsantre etmek ve safrayı safra kanalına boşaltarak sindirime katkıda bulunmaktır. Sindirimde ise yağ sindirimine yardımcıdır.

Safra Kesesi Nasıl Çalışır?

Karaciğerden günde yaklaşık olarak günde 1 litre safra üretilir, safra kesesinde depolanır ve konsantre edilir. Safra yağ sindirimi ve vitamin emilimini sağlamak amaçlı sindirime destek olur.

Özellikle yağlı yiyecekler tüketilmesinden sonra safra kesesi içerisindeki konsantre olmuş safrayı, safra kanalı yoluyla on ikiparmak bağırsağına akıtır, böylece yağ sindirimi başlamış olur. Bu nedenle safra kesesi hastalığı olan hastalar yağlı yemek sonrası şikayetlerinde artma hissederler.

Safra Kesesi Taşı Neden Olur?

Safra kesesinde boşalma probleminin olması ve safranın akışkanlığının azalması ile safra çamuru ve sonrasında da safra taşı ortaya çıkar. Safra kesesi taşı, kadınlarda erkeklere oranla daha fazla görülür. Safra kesesi taşı sayısı ve boyutları kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Safrada aşırı kolesterol varlığı, safrada aşrı bilurubin varlığı, safra kesesinin boşalma probleminin olması, safra taşı oluşumuna neden olur.

Safra Kesesi Taşı Belirtileri

Safra kesesi taşları başlangıçta hiç belirti vermeyebilir. Büyük çoğunluğu bu şekilde sessiz seyreder. Bu taşlar genellikle tesadüfi şekilde saptanır. Safra kesesi içerisindeki taşlar safra kesesinin çıkışını tıkayıp, safra kesesi boşalmasını engellemeye başladığı anda semptomlar ortaya çıkar.

Safra kesesi taşı olan hastalar acil servise yağlı bir yemek sonrası (genellikle akşam yemeği) 2-4 saat sonra şiddetli karın ağrısıyla başvururlar. Bulantı ve kusma olabilir. Yapılan muayenede sağ üst kadranda ağrı ve hassasiyet mevcuttur. Ağrı gaz ağrısı, kalp krizi, mide ağrısı gibi hastalıklar ile çok benzerlik gösterirler. Ağrı sağ üst kadranda sık ratlanırken karın ortasında, sağ omuzda, sağ karın yanı gibi bölgelerde de ağrı olarak görülebilir.

Safra Kanalının Tıkanması

Eğer safra taşları, safra kesesi kanalından geçecek kadar küçük ise safra kanalına geçerek tıkanma sarılığı gibi daha sıkıntılı tablolara yol açabilirler. Ateş, ağrı, sarılık, idrar renginin kahverengi olması, bulantı, kusma gibi semptomlar ortaya çıkabilir. Bu oldukça sıkıntılı bir tablodur.

Taşın safra kanalını tıkaması ile hastalar ani, hızlı başlangıçlı ve ağrı kesicilere çok iyi cevap vermeyen karın ağrısı hissedebilirler. Bu ağrı, sırta-omuza yayılabilir. Beraberinde bulantı, kusma, idrar renginde koyulaşma, açık dışkı rengi, ishal ya da aşırı gaz ve sindirim problemleri görülebilir.

Safra kesesi taşları sürekli safra kesesinin iç duvarını tahriş ederek kronik bir iltihaplanmaya sebep olarak uzun dönemde safra kesesi kanserine dönüşebilir. Safra kesesi taşlarında sıklıkla safra kesesi iltihabı, ortak safra kanalının tıkanması, pankreas kanalının tıkanması, ileri dönemde de safra kesesi kanseri oluşumuna neden olabilirler.

Safra Kesesi Taşları Kadınlarda Daha Sık Görülür!

Safra kesesi taşı, kadınlarda daha sık görülmekle birlikte 40 yaşın üzerinde olmak, aşırı kilolu olmak, hareketsiz yaşam tarzı, hamilelik, yağdan zengin beslenme, liften fakir diyet, aile hikayesi, ailesinde safra kesesi taşı olması, şeker hastalığı, hızlı kilo verme, doğum kontrol hapı, karaciğer hastalıkları ve kan hastalıklarında görülme sıklığı artar.

Hastanın tanısı, klasik muayene bulguları, kan ve idrar tahlilleri ve USG ile konulur. Nadir olarak tomografi ya da MR’a ihtiyaç duyulur. Safra kanalı içerisindeki taşlar için safra yolları MR’ı (MRCP) gereğinde de endoskopik girişimsel (ERCP) yapılır.

Safra Kesesi Taşı Ultrasonu

İlk yapılacak tanısal tetkik ultrasondur. Bu tetkik ile safra kesesi taşı, duvar kalınlığı ve etraf sıvısı saptanarak enfeksiyon tanısı konulur. Bu durumdaki hastalara öncelikle medikal tedavi ile rahatlama sağlanmalı ve ilk 24- 48 saaat içinde ise ameliyat planlanmalı eğer bu süre geçirilmiş ise 6-8 hafta sonraya operasyon planlanmalıdır. Buradaki amaç hastaya kapalı yöntem ile (laparoskopik olarak) emeliyat yapabilmektir. Bu sürelerin dışında yapılacak bir operasyonda hastaların açık yöntemle operasyon geçirmesine neden olabilir.

Safra Kesesi Ameliyatı (Kolesistektomi)

Safra Kesesi Ameliyatı (Kolesistektomi) safra kesesinin tamamının alınmasını içeren bir işlemdir. Safra Kesesi Ameliyatı (Kolesistektomi) açık ve kapalı (laparoskopik) yöntemlerle yapılabilir. İlk tercih her zaman kapalı (laparoskopik) yöntem olmakla birlikte birtakım nedenlerden dolayı (anatomik farklılık, hastaya ait nedenler ki bunlar geçirilmiş operasyonlar olabilir) açık ameliyat da yapılabilir.

Safra Kesesi Ameliyatı (Kolesistektomi) açık ya da kapalı (laparoskopi) olsun mutlaka bir doktor görüşmesi ve muayenesi ile başlar. Ameliyat öncesinde hastanın genel sağlık durumu, kullanmış olduğu ilaçlar, geçirilmiş ameliyatlar hakkında bilgi edinilir. Hastaya gerekli bilgilendirmeler yapıldıktan sonra ameliyat öncesi kan tahlilleri istenerek anestezi doktoru ile görüşmesi sağlanır. Böylece hasta ameliyat süreciyle ilgili bilgilendirilmiş olur.

Hastaya doktoru tarafından ameliyat gününden ne kadar önce aç kalması gerektiği, kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsa ne zaman önce kesilmesi gerektiği, kullanmış olduğu ilaçları varsa alıp almayacağı, ameliyatına sorun teşkil edecek başka bir hastalığı mevcut ise o hastalıkla ilgili bölüm doktoruyla görüşmesi sağlanarak hasta bilgilendirilir ve ameliyata hazırlanır.

Safra Kesesi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Safra Kesesi Ameliyatı (Kolesistektomi) genel anestezi altında (hasta uyutularak) gerçekleştirilir. Kapalı (laparoskopik) yöntem tercih edilecek ise (büyük çoğunlukla hasta uygunsa tercih edilen ameliyat şeklidir) hastanın karnına belli bir basınca kadar görüntüyü sağlamak ve ameliyatı yapabilmek için gaz verilerek şişirilir.

Karın bölgesinden küçük kesiler yapılarak bu kesilerden trokar denen yuvarlak küçük borular yerleştirilir. Bu trokarlar sayesinde kapalı (laparoskopik) ameliyatta kullanılacak aletlerin giriş çıkışı sağlanır. Karna açılan bu küçük deliklerden bir tanesinden bir kamera yerleştirilerek bu kamera eşliğinde ekrandan görüntü sağlanarak ameliyat tamamlanır. Bu yöntem açık ameliyata göre hastane kalış süresi daha kısa, hastanın iyileşme süresi daha hızlı, hastanın işe dönme süresi daha kısadır.

Açık ameliyat eğer hasta kapalı ameliyata uygun değilse tercih edilen bir yöntemdir. Genellikle sağ kaburga altından yaklaşık 10 cm bir kesi yapılarak açık yöntemle safra kesesi ameliyatı yapılır. Bu ameliyatta hastanın hastanede kalış süresi uzar, iyileşmesi ve işe dönmesi daha uzun sürer.

Kapalı Safra Kesesi Ameliyatı (Laparoskopi) sonrası hasta odasına gelir, yaklaşık 4-5 saat sonra yemeğini yer ve yürütülür, genellikle hasta ertesi gün evine gönderilir. Hasta gitmeden önce diyetisyenle görüştürülerek diyet programı düzenlenir. Bu süreç açık ameliyatta biraz daha uzun sürer.

Hasta eve gönderildikten sonra birkaç gün karına yapılan küçük kesilerin olduğu yerde hareketle artan ağrı ve rahatsızlık hissi olabilir ve bu şikayetler basit ağrı kesici tabletlerle giderilir. Sonrasında hasta normal aktivitelerine dönebilir. Hastaya belirli bir süre spor ve ağır kaldırmak gibi aktivitelerden uzak durması istenir. Diyetisyenin vermiş olduğu diyet önerilerine de belli bir süre uyulması hastanın ameliyat sonrası süreci rahat atlatması açısından önemlidir.

Safra kesesi ameliyatı sonrasında hasta doktorunun kontrol randevularına uyarak sürecin sağlıklı bir şekilde tamamlanmasını sağlar.

Safra Kesesi Ameliyatı (Kolesistektomi) çoğunlukla güvenli bir ameliyat olup hastanın da iyileşmesi hızlı bir şekilde tamamlanır. Her ameliyatta olduğu gibi bu ameliyatta da birtakım riskler ve komplikasyonlar mevcuttu. Bu risk ve komplikasyonlar hastaya mutlaka anlatılmalıdır. Tecrübeli doktorlar tarafından yapıldığı takdirde tüm bu riskler ve komplikasyonlar azaltılabilir.